Top 5+ cách phòng ngừa tay chân miệng ở trẻ cha mẹ cần biết

Tay chân miệng ở trẻ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí dẫn đến tử vong. Hiện vẫn chưa có vaccine phòng ngừa, do đó, bố mẹ cần tích cực thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ.

Tay chân miệng ở trẻ là gì?

Bệnh tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính gây ra bởi virus, trong đó virus Coxsackie A16 và Enterovirus 71 (EV71) là hai chủng virus phổ biến nhất. Trong số này, các trường hợp do EV71 thường có tình trạng diễn biến nhanh chóng và nghiêm trọng hơn, có nguy cơ cao hơn về biến chứng và thậm chí gây tử vong ở trẻ em. Ngoài ra, bệnh cũng có thể được gây ra bởi các chủng virus khác như Coxsackie A4-A7, A9, A10 hoặc Coxsackie B1-B3, B5.

Triệu chứng ban đầu của bệnh thường bao gồm sốt, đau họng, khó nuốt, mệt mỏi và buồn nôn. Sau đó, trẻ mắc bệnh sẽ phát ban đỏ tại các vị trí phổ biến như niêm mạc miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân và vùng mông.

Bệnh thường diễn ra ở mức độ nhẹ và có thể được chữa khỏi hoàn toàn thông qua chăm sóc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm cơ tim, hoặc phù phổi cấp.

Bệnh thường lây truyền từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt hoặc dịch tiết từ các vết ban, giọt bắn chứa virus bị phát tán ra môi trường khi người bệnh ho, hắt hơi. Ngoài ra, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng virus gây ra bệnh tay chân miệng có thể tồn tại trong môi trường lâu dài, nên trẻ có thể bị nhiễm bệnh thông qua tiếp xúc với các vật dụng hoặc bề mặt nhiễm virus.

Bệnh tay chân miệng có thể xảy ra quanh năm, nhưng thường có xu hướng bùng phát mạnh vào các tháng từ tháng 2 đến tháng 4 và từ tháng 9 đến tháng 12 hàng năm. Đặc biệt, bệnh thường phổ biến trong các môi trường như trường học, nhà trẻ khi vệ sinh không được duy trì đúng cách.

Mọi người, cả người lớn và trẻ em, đều có thể mắc bệnh tay chân miệng. Nguy cơ tái nhiễm cũng cao đối với những người đã từng mắc bệnh, do có nhiều chủng virus gây bệnh khác nhau.

Phần lớn các trường hợp mắc bệnh xảy ra ở trẻ em dưới 10 tuổi, đặc biệt là ở nhóm trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh tay chân miệng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở trẻ em dưới 3 tuổi. Theo thống kê của Cục Y tế Dự phòng, tỷ lệ tử vong do bệnh này ở trẻ dưới 3 tuổi chiếm 75% – 86% tổng số ca tử vong do bệnh tay chân miệng ở trẻ em.

Các biện pháp phòng ngừa

Các biện pháp phòng ngừa tay chân miệng ở trẻ nhỏ đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa sự lây lan của bệnh này và bảo vệ sức khỏe của trẻ:

1. Giữ vệ sinh tay, chân sạch sẽ, đúng cách

Trẻ cần thường xuyên rửa tay với xà phòng hoặc dung dịch khử khuẩn, đặc biệt sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn, sau khi ho, hắt hơi, xì mũi. Bố mẹ cũng cần đảm bảo rửa tay sạch sẽ trước khi chăm sóc trẻ.

2. Thực hiện vệ sinh ăn uống

Bảo đảm vệ sinh an toàn cho thực phẩm bằng cách rửa tay thật sạch trước khi nấu ăn và khi chế biến thức ăn cho trẻ. Đồng thời, giữ cho các dụng cụ nấu nướng được vệ sinh và khử trùng đúng cách.

Lựa chọn các loại thực phẩm sạch, có nguồn gốc rõ ràng và không sử dụng những thực phẩm đã hết hạn sử dụng.

Đảm bảo thức ăn cho trẻ đều được chín và uống nước sôi để giảm nguy cơ tiếp xúc với vi khuẩn và virus gây bệnh. Tránh cho trẻ ăn những thực phẩm không an toàn hoặc dễ nhiễm vi khuẩn.

Hạn chế trẻ ăn bốc, mút tay, và không nên để trẻ mớm cơm hoặc đồ ăn bằng tay trực tiếp.

3. Vệ sinh đồ chơi và đồ dùng

Đồ chơi, đồ dùng hàng ngày của trẻ, đặc biệt là những đồ dùng dùng chung, cần được vệ sinh và khử trùng hàng ngày hoặc sau mỗi lần sử dụng.

Rửa sạch đồ chơi bằng nước và xà phòng, sau đó sử dụng các dung dịch tẩy rửa chuyên dụng để khử trùng. Đối với những đồ chơi không thể rửa được, sử dụng cồn khử khuẩn để lau sạch.

Tránh cho trẻ tiếp xúc với đồ chơi hoặc đồ dùng của người khác mà không được vệ sinh hoặc không rõ nguồn gốc.

4. Hạn chế tiếp xúc với người bệnh và các vùng dịch

Tránh cho trẻ tiếp xúc với những người bệnh tay chân miệng hoặc người có dấu hiệu mắc bệnh.

Hạn chế trẻ chạm tay vào mắt, mũi, hoặc miệng mà không rửa tay trước đó, vì virus có thể tồn tại trên tay và gây bệnh khi trẻ thực hiện các hoạt động này.

5. Vệ sinh sạch sẽ

Virus gây bệnh tay chân miệng có khả năng tồn tại lâu trong môi trường bên ngoài, do đó việc khử trùng và làm sạch không gian sống là một biện pháp phòng ngừa quan trọng.

Bố mẹ cần thường xuyên lau chùi, dọn dẹp nhà cửa để giữ cho môi trường sống của trẻ luôn sạch sẽ và an toàn. Việc này không chỉ giúp ngăn ngừa tay chân miệng mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh lý khác.

Đặc biệt, nên chú ý khử trùng các bề mặt được chạm vào nhiều như tay nắm cửa, bàn ăn, ghế và các vật dụng thường xuyên tiếp xúc với trẻ.

6. Đến cơ sở y tế nếu có dấu hiệu mắc bệnh

Trong quá trình chăm sóc trẻ tại nhà, bố mẹ cần theo dõi và nhận biết các biểu hiện của bệnh tay chân miệng như sốt cao, li bì, mệt mỏi và các triệu chứng khác.

Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, bố mẹ nên đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán sớm. Việc này giúp đưa ra điều trị kịp thời và ngăn chặn sự lây lan của bệnh trong cộng đồng.

Khi chăm sóc trẻ mắc bệnh tay chân miệng, bố mẹ cần tuân thủ các lưu ý sau đây để giúp trẻ phục hồi nhanh chóng và ngăn chặn sự lây lan của bệnh:

Cho trẻ uống thuốc giảm đau, hạ sốt theo đúng chỉ định của bác sĩ: Thuốc giảm đau và hạ sốt sẽ giúp giảm triệu chứng không thoải mái cho trẻ, nhưng cần phải sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Lưu ý khi chăm sóc trẻ mắc bệnh tay chân miệng

Khi chăm sóc trẻ tại nhà, cần chú ý:

• Thường xuyên dọn dẹp, khử khuẩn không gian sống: Dọn dẹp và khử khuẩn không gian sống của trẻ giúp loại bỏ virus và ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Các bề mặt thường xuyên tiếp xúc như sàn nhà, tường, đồ chơi, và dụng cụ học tập cần được lau chùi và khử trùng thường xuyên.
• Vệ sinh cá nhân cho trẻ mỗi ngày: Trẻ cần được tắm và vệ sinh cá nhân mỗi ngày để giữ cho da và cơ thể luôn sạch sẽ, giảm nguy cơ nhiễm trùng và vi khuẩn.
• Cho trẻ rửa tay thường xuyên: Rửa tay là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất để ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Trẻ cần rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Rửa tay trước và sau khi tiếp xúc với trẻ mắc bệnh: Bố mẹ cần tuân thủ việc rửa tay trước và sau khi tiếp xúc với trẻ mắc bệnh để ngăn chặn sự lây lan của virus.
• Giặt riêng quần áo và khăn mặt của trẻ mắc bệnh và trẻ khỏe mạnh: Quần áo và khăn mặt của trẻ mắc bệnh cần được giặt riêng và ngâm qua với nước sôi hoặc dung dịch cloramin B để tiêu diệt virus.
• Cho trẻ dùng riêng các vật dụng cá nhân: Để ngăn chặn sự lây lan của bệnh, trẻ cần được cung cấp các vật dụng cá nhân riêng như chén, muỗng, ly, cốc để tránh tiếp xúc trực tiếp với các vật dụng của người khác.
• Cho trẻ ăn thức ăn mềm: Thức ăn mềm và dễ tiêu hóa sẽ giúp giảm cảm giác đau và khó chịu trong quá trình nuốt của trẻ.
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người khác: Để ngăn chặn sự lây lan của bệnh, bố mẹ cần hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người khác, đặc biệt là trong giai đoạn trẻ đang mắc bệnh và triệu chứng của bệnh vẫn còn.

Bệnh tay chân miệng thường lan rộng nhất trong môi trường nhà trẻ và mẫu giáo, với trẻ nhỏ thường có thói quen đưa tay vào miệng. Khi trẻ quay lại trường sau thời gian dài nghỉ do dịch, cần nhắc nhở trẻ rửa tay thường xuyên, không ăn bốc, mút tay, ngậm đồ chơi. Cũng đừng chia sẻ các vật dụng cá nhân và đồ chơi chưa được khử trùng để đảm bảo an toàn và ngăn chặn sự lây lan của bệnh.